Andrićev most kao dijalektika kratkog vremena i dugog trajanja

Apstrakt

U radu će biti analiziran fenomenološki odnos između tipologije istorijskog vremena iz perspektive francuskog istoričara Fernana Brodela (1902–1985) i kontekst razumijevanja istorijsko-simboličke svrhe figure mosta srpskog književnika Ive Andrića (1892 –1975). Komparacija fikcionalnog (Andrić) i istoriografskog narativa (Brodel) svoju legitimaciju zadobija tvrdnjom Pola Rikera (1913–2005) da je Brodel, u nemogućnosti da se odredi prema „događaju”, i sam morao da činom poetske konfiguracije od vremenskih ravni teorije načini jedan kvazizaplet i da mu je upravo kritika događaja onemogućila sprovođenje tipologije unutar jedne jedinstvene priče. Metafizička ideja istorije kao zapleta, radnje u kojoj djeluju akteri ima primat u odnosu na istoriografsku analizu. Na mjestu gdje Brodel staje, Andrić svojim narativom nastavlјa, pokazujući da je moguće istovremeno napuštanje kratkog trajanja, ali i vraćanje na jedinstvene događaje. Na Andrićev most će se gledati, pored simboličke veze koju u autorovoj poetici nosi,  kao na konstituenta  kratkog, subjektivnog vremena, problemski tematizovanog u Brodelovoj epistemologiji istorije. Pored teorijske sličnosti i podudarnosti Brodelovih i Andrićevih ideja, uočiće se i slično egzistencijalno iskustvo kao utemelјujući faktor nastanka njihovih filozofija istorije.